Teken

Wat zijn teken?
Teken zijn kleine spinachtige parasieten die leven van het bloed van gewervelde dieren. Ze komen niet alleen bij honden en katten voor, maar ook bijvoorbeeld bij slangen en vogels

Hoe komt mijn huisdier aan teken?
Teken laten zich vanuit bosjes of het gras op uw hond of kat vallen en hechten zich vervolgens vast om bloed te kunnen zuigen

Welke teken komen in Nederland voor?
In Nederland hebben we bij onze honden en katten te maken met de volgende teken;

• Ixodes ricinus teek
  Dit is de meest voorkomende teek in Nederland. Deze teek kan de ziekte van lyme overbrengen.
• Riphicephalus sanguines teek
  Deze teek wordt ook wel hondenteek genoemd, omdat hij zeer gastheer specifiek is en dus eigenlijk alleen bij honden voorkomt. Deze teek komt oorspronkelijk uit Afrika, maar is met de hond in alle warme streken verspreid. Hij wordt meegenomen door bijvoorbeeld vakantiegangers vanuit het Middellandse zee gebied. Binnenshuis kan de teek overleven en ook zijn cyclus voltooien. De Rhipicephalus teek kan bij de hond de gevaarlijke Ehrlicia en Babesia parasieten overbrengen.
• Dermacentor reticularis teek
  Deze teek kwam oorspronkelijk alleen in Zuid Europa voor, maar heeft zich inmiddels ook in Nederland gevestigd. Bij de hond brengt deze teek de Babesia parasiet over. Met andere woorden, ook honden in die niet naar het zuiden op vakantie gaan, maar in Nederland blijven, lopen het risico besmet te raken met de Babesia parasiet.

Wat doen teken?
Zoals genoemd laten teken zich vanuit het struikgewas op uw huisdier vallen en hechten zich vast. Tijdens een beet spuugt een teek wat speeksel in de wond om te voorkomen dat het bloed meteen stolt. De wondjes ontstaan door het bijten van een teek kunnen weer een toegang creëren voor bacteriën en zo leiden tot ontstekingen. Ook teken die niet volledig verwijderd zijn kunnen een ontsteking veroorzaken (zie verderop). Tijdens het bijten kan de teek ook ziekten overbrengen, waaronder de ziekte van lyme, babesiose en ehrlichiose. Bij het zuigen nemen de teken een kleine hoeveelheid bloed op. Als er voortdurend grote aantallen teken op uw huisdier zitten, kan dit tot bloedarmoede leiden.

Hoe kan ik een teek het beste verwijderen?
Een teek die niet volledig verwijderd is, kan leiden tot ontsteking. U dient de teek met een tekentang zo dicht mogelijk bij de huid vast te pakken (niet fijn knijpen). Vervolgens draait u twee maalhelemaal rond (de richting maakt niet uit) en daarna voorzichtig trekken. Als de teek volledig verwijderd is, ziet u hem met zijn pootjes zwaaien. Ervoor of erna ontsmetten is niet nodig.

Hoe kan ik teken voorkomen?
Teken zijn in Nederland vooral actief vanaf maart tot oktober/november. Ze komen met name voor in struikachtige gebieden zoal bossen, duinen en parken. Controleer uw hond in ieder geval dagelijks op teken. Het duurt even (tenminste 20 uur)alvorens ziekteverwekkers overgedragen worden, dus hoe eerder u de teek verwijdert, hoe beter. Het is in bovengenoemde periode dan ook raadzaam uw hond preventief tegen teken te behandelen. Dierenkliniek de Wetering raadt hierbij de Scalibor protectorband aan. Een tot twee weken na het omdoen van de band wordt de maximale effectiviteit bereikt en deze houdt 5 tot 6 maanden aan. Alleen de eerste dagen na het omdoen mag uw hond niet zwemmen, daarna is zwemmen geen probleem meer.
Eventueel kunt u ook gebruik maken van een spot on om uw hond te beschermen tegen teken, zoals bijvoorbeeld Pulvex. Dit is een kleine tube met vloeistof die u op de huid tussen de schouders kunt aanbrengen. De werkzaamheid bedraagt 2 tot 4 weken.
Ook bij katten kunnen teken voorkomen, hoewel we dit in Amsterdam niet vaak zien. Mocht u kat ook last van teken hebben, kunt u bovengenoemde producten NIET voor uw kat gebruiken, deze  zijn namelijk giftig voor uw kat! Voor teken bij katten raden wij aan gebruik te maken van Frontline, bij voorkeur de spray. Zorg dat met name de kop en het borstgebied goed behandeld zijn. Voor het de kop is het raadzaam niet direct in het gezicht van uw kat te sprayen, maar de vloeistof bijvoorbeeld op een watje te sprayen en dit op deze manier op uw kat aan te brengen. Let op: Frontline mag niet in de ogen komen!

Zijn teken gevaarlijk voor de mens?
Ook mensen kunnen gebeten worden door een teek, met name door de gewone teek (Ixodes teek).

Babesia in Nederland
In Arnhem en Den Haag zijn in 2004 gevallen van Babesiose, ofwel piroplasmose vastgesteld. De betreffende honden waren niet in het buitenland geweest. Tot nu toe wordt aangenomen dat de overbrenger van de ziekte (de dermacentor-teek) alleen ten zuiden van Nederland voorkomt. Of deze teek nu ook in Nederland voorkomt, of dat het om toevallig (met een andere hond) meegereiste teken uit het buitenland gaat, is nog onduidelijk. Dezelfde soort teek is na 2005 ook gevonden, en het is dus goed mogelijk dat deze tekensoort nu inheems geworden is.
De babesia-parasiet komt via het speeksel van de dermacentor-teek in het bloed van uw hond. De teek moet minimaal 20 uur vastgehecht zijn om de babesia-parasiet over te kunnen brengen. De parasiet vermenigvuldigt zich in de rode bloedcellen van de hond, en maakt deze kapot. Algeheel ziek zijn en rode urine zijn belangrijke ziekteverschijnselen. Deze treden ongeveer 1-2 weken na de besmetting op. Indien uw hond deze verschijnselen vertoont, neem dan direct contact op met uw dierenarts. Hoe eerder de diagnose gesteld wordt, des te beter is de kans op goede behandelings-mogelijkheid